طریقه نصب مخزن اب روی پشت بام با پمپ / نقشه لوله کشی تانکر آب پشت بام
-
By
naghibi
نصب مخزن آب روی پشتبام به ظاهر ساده به نظر میرسد، اما اگر نکات فنی و ایمنی رعایت نشود، میتواند منجر به مشکلات جدی در استحکام ساختمان، عملکرد پمپ و کیفیت آب شود. در این مقاله، شما یاد میگیرید چگونه یک مخزن آب را بهطور اصولی روی پشتبام نصب کنید و پمپ را طوری تنظیم کنید که فشار آب بهینه و مصرف انرژی کم باشد.
ما به طور ویژه روی مواردی تمرکز میکنیم که اکثر راهنماها از آن غافل میشوند: انتخاب پایه مناسب و مقاوم، جلوگیری از لرزش و صدا در حین کار پمپ، مسیر لولهکشی بهینه برای کاهش افت فشار، اتصال مطمئن خروجی و ورودی، و نکات ایمنی مربوط به وزن مخزن و حفاظت از سقف در برابر نشتی یا خوردگی.
خواننده این مطلب، چه صاحب خانه باشد و چه تکنسین نصب، پس از مطالعه، میتواند با کمترین ریسک و بیشترین کارایی، مخزن آب و پمپ را روی پشتبام راهاندازی کند و از مشکلات متداول در نصبهای غیرحرفهای جلوگیری کند.
چه زمانی نصب پمپ آب در پشت بام پیشنهاد میشود؟
در مواجهه با چالش افت فشار آب، بهویژه در ساختمانهای مرتفع و مجتمعهای مسکونی، انتخاب محل استقرار سیستم پمپاژ نقشی حیاتی در کارایی و بهینگی آن ایفا میکند. نصب پمپ در پشتبام، یک راهکار مهندسی پیشرفته است که تنها در شرایطی خاص توجیه فنی و عملیاتی دارد.
این رویکرد زمانی به یک ضرورت تبدیل میشود که هدف، تقویت و توزیع یکنواخت فشار آب برای کل مجموعه ساختمانی باشد. به عبارت دیگر، زمانی که فشار آب ورودی به اندازهای ضعیف است که حتی طبقات پایین نیز با کمبود فشار مواجه هستند، مهندسان تأسیسات، استقرار سیستم پمپاژ را در بالاترین نقطه ساختمان توصیه میکنند.
برای پیادهسازی این معماری، زیرساخت لوله کشی ساختمان باید دستخوش تغییر شود. در این طرح، لوله اصلی آب ورودی (رایزر) به سمت پشتبام هدایت شده و ابتدا یک مخزن ذخیره را تغذیه میکند. سپس پمپ، آب را از این مخزن مکش کرده و با فشاری محاسبهشده و پایدار، به تمامی انشعابات و واحدهای ساختمان، از بالاترین تا پایینترین طبقه، توزیع مینماید.
روش نصب مخزن آب در پشت بام همراه با پمپ
در ابتدا، شما باید یک سطح کاملاً صاف، تراز و مستحکم را، ترجیحاً بر روی ستونها یا تیرهای اصلی سازه، برای استقرار مخزن انتخاب نمایید تا از تحمل وزن کامل آن اطمینان حاصل شود.
سپس، لازم است لوله اصلی آب ورودی ساختمان را به ورودی مخزن متصل سازید. جهت کنترل خودکار سطح آب و جلوگیری از سرریز شدن، تعبیه یک شناور یا فلوتر در داخل مخزن الزامی است. پس از آن، خروجی پایین مخزن به ورودی پمپ آب شما متصل میگردد. خروجی پمپ نیز که آب را با فشار تأمین میکند، به شبکه لوله کشی اصلی ساختمان متصل خواهد شد. برای عملکرد هوشمند سیستم، یک کلید اتوماتیک فشار بر روی این خروجی نصب میگردد تا پمپ را بر اساس میزان مصرف شما فعال یا غیرفعال کند.
در نهایت، اتصالات الکتریکی برقرار میشود. ضروری است که شناور داخل مخزن به مدار فرمان پمپ متصل گردد. این اقدام ایمنی، از فعالیت پمپ در زمان خالی بودن مخزن (خشک کار کردن) جلوگیری کرده و مانع از آسیب دیدن دستگاه میشود. رعایت دقیق این مراحل، عملکرد صحیح و طول عمر سیستم آبرسانی شما را تضمین خواهد کرد.
نقشه لوله کشی تانکر آب پشت بام
نقشه لوله کشی تانکر آب روی پشتبام، مسیر جریان آب از تانکر به مصرفکنندهها را بهصورت دقیق و شماتیک نمایش میدهد. رعایت اصول این نقشه باعث میشود نصب ایمن، عملکرد بهینه پمپ و جریان آب مناسب در سراسر ساختمان تضمین شود.
1. ورودی آب به تانکر:
آب ورودی معمولاً از شبکه شهری یا منابع تامین مستقل (چاه) تأمین میشود. نصب شیر قطع و صافی در مسیر ورودی، از ورود ذرات معلق جلوگیری کرده و سلامت سیستم را تضمین میکند.
2. خروجی تانکر:
مسیر اصلی خروجی به پمپ و سپس به سیستم لوله کشی ساختمان متصل میشود. نصب شیر یکطرفه در خروجی ضروری است تا از بازگشت آب جلوگیری شود.
3. اتصال پمپ:
پمپ در نزدیکی تانکر یا روی پشتبام نصب میشود. مسیر لوله از پمپ تا مصرفکنندهها باید کوتاه و مستقیم باشد تا افت فشار کاهش یافته و مصرف انرژی بهینه گردد.
4. لوله سرریز و هواگیری:
برای جلوگیری از افزایش فشار و سرریز تانکر، لولههای سرریز و هواگیری پیشبینی میشوند. مسیر سرریز باید به صورت ایمن به چاه یا مسیر دفع آب هدایت گردد.
5. شیرهای ایمنی و نگهداری:
نصب شیر تخلیه و شیر کنترل جریان، امکان تعمیر و نگهداری سیستم را بدون تخلیه کامل تانکر فراهم میآورد و ایمنی سیستم را افزایش میدهد.
بهترین نوع مخزن برای نصب در پشت بام
برای نصب مخزن آب روی پشتبام، انتخاب نوع مخزن اهمیت زیادی دارد، زیرا وزن آب و شرایط محیطی میتوانند عملکرد سیستم و ایمنی سقف را تحت تأثیر قرار دهند. مخازن مکعبی کوتاه یا افقی، یکی از بهترین گزینهها برای پشتبام هستند. طراحی افقی این مخازن باعث میشود وزن آب به طور یکنواخت روی سطح سقف توزیع شود و فشار زیادی به یک نقطه وارد نشود. همچنین ارتفاع کوتاه آنها باعث کاهش خطر واژگونی در اثر بادهای شدید میشود و نصب و نگهداری آنها نیز نسبتاً ساده است.
در مقابل، مخازن عمودی بلند و استوانهای معمولاً برای فضاهایی با محدودیت سطح مناسب هستند، اما ارتفاع زیاد آنها میتواند فشار زیادی به سقف وارد کند و خطر واژگونی در شرایط نامساعد جوی را افزایش دهد. علاوه بر این، مخازن فلزی یا قدیمی که وزن زیادی دارند و در برابر خوردگی مقاوم نیستند، گزینه مناسبی برای پشتبام به شمار نمیروند، زیرا هم سقف را تحت فشار زیاد قرار میدهند و هم نگهداری و تمیز کردن آنها دشوار است.
مخزن آب طبرستان، به دلیل استفاده از پلیاتیلن با کیفیت و طراحی مناسب، ویژگیهای بسیار خوبی برای نصب روی پشتبام دارند. این مخازن سبک هستند، مقاومت بالایی در برابر خوردگی و شرایط جوی دارند و به دلیل وجود لایههای محافظ، از ورود نور و رشد جلبکها جلوگیری میکنند.
نکات مهم در نصب مخزن آب روی پشت بام
نصب مخزن آب روی پشتبام همراه با پمپ نیازمند رعایت اصول فنی مشخصی است تا سیستم عملکرد مناسبی داشته باشد و ایمنی ساختمان به خطر نیفتد.
محل نصب مخزن و پمپ
مخزن باید روی سطحی صاف و کاملاً تراز نصب شود، نه روی سطوح شیبدار یا ناهموار که باعث لرزش یا افت پمپ شود. زیر مخزن نباید جسم سخت یا سنگ ریز قرار گیرد، زیرا وزن آب میتواند سقف را تحت فشار قرار دهد و باعث ترک یا فرورفتگی شود. پمپ نباید مستقیماً روی زمین ناهموار یا نزدیک به منابع حرارتی نصب شود، زیرا لرزش یا حرارت میتواند عملکرد آن را مختل کند.
محافظت در برابر شرایط محیطی
مخزن و پمپ نباید در معرض تابش مستقیم آفتاب یا بارش شدید باران قرار بگیرند. در فصول سرد، نباید آب مخزن یخ بزند یا لولهها ترک بخورند، بنابراین لازم است از پوشش یا عایق حرارتی مناسب استفاده شود.
لولهها و اتصالات
لولههای رابط بین مخزن و پمپ باید قطر کافی داشته باشند و مسیرشان مستقیم و بدون خمهای تند باشد. لولههای باریک یا دارای خمهای تیز باعث کاهش فشار و اختلال در جریان آب میشوند. شیرها و اتصالات نباید به گونهای نصب شوند که مسیر برگشت آب یا نشتی ایجاد شود. همچنین فیلتر یا صافی قبل از ورود آب به مخزن باید به درستی قرار گیرد؛ نصب آن بعد از پمپ باعث ایجاد کاویتاسیون و آسیب به پمپ میشود.
ظرفیت مخزن
مخزن نباید خیلی کوچک باشد که آب سریع تمام شود و پمپ دائم روشن شود، و نباید آنقدر بزرگ باشد که سقف تحمل وزن آن را نداشته باشد. حجم مخزن باید متناسب با تعداد واحدهای ساختمان و میزان مصرف آب طراحی شود. که در مقاله راهنمای خرید مخزن آب به آن اشاره کردیم.
شیرها و مسیر سرریز
شیرهای یکطرفه و سهراهی باید به درستی نصب شوند؛ زاویه خروجی آنها نباید مستقیم به پمپ باشد و مسیر سرریز باید به صورت ایمن به نقطه دفع هدایت شود تا از آسیب به سقف یا مخزن جلوگیری شود. نصب اشتباه شیرها میتواند باعث برگشت آب یا فشار نامناسب در سیستم شود.
مزایا و معایب نصب مخزن آب در پشت بام
نصب مخزن آب روی پشتبام همراه با پمپ، راهکاری است که بسیاری از ساختمانها برای تأمین آب پایدار و بهبود فشار آب از آن استفاده میکنند. از جمله مزایای این سیستم میتوان به تأمین مداوم آب حتی در زمان قطعی شبکه شهری اشاره کرد؛ زیرا مخزن روی پشتبام به عنوان یک ذخیرهگاه عمل میکند و پمپ فشار لازم برای رسیدن آب به تمامی طبقات ساختمان را فراهم میکند. این روش همچنین به توزیع یکنواخت فشار آب کمک میکند و باعث میشود شیرها و تجهیزات مصرفکننده در همه نقاط ساختمان عملکرد مناسبی داشته باشند.
علاوه بر این، نصب مخزن و پمپ روی پشتبام امکان نگهداری ساده و دسترسی آسان به سیستم را فراهم میکند و در مواقع نیاز به تعمیر یا سرویس، بدون ایجاد اختلال در سایر بخشها، میتوان اقدام کرد.
با این حال، این روش دارای محدودیتها و چالشهایی نیز هست. وزن مخزن پر آب میتواند فشار قابل توجهی بر سقف وارد کند و نیازمند بررسی سازهای دقیق قبل از نصب است. نگهداری بهداشتی مخزن نیز اهمیت ویژهای دارد، چرا که هرگونه آلودگی میتواند کیفیت آب مصرفی را تحت تأثیر قرار دهد.
علاوه بر این، نصب پمپ و مسیر لوله کشی باید با دقت انجام شود تا از نوسانات فشار، لرزش یا سر و صدای اضافی جلوگیری شود. در نهایت، هزینه اولیه خرید و نصب مخزن و پمپ نسبت به سیستم مستقیم شبکه شهری بالاتر است و این موضوع باید در برنامهریزی مالی مدنظر قرار گیرد.
نحوه انتقال مخزن آب به پشت بام
استقرار موفقیتآمیز مخزن آب در پشتبام، مستلزم یک برنامهریزی دقیق لجستیکی برای انتقال ایمن آن به ارتفاع است. انتخاب متد انتقال، به پارامترهایی نظیر ابعاد مخزن، مشخصات سازه و دسترسیهای ساختمان بستگی داشته و عموماً در دو دسته اصلی قابل اجراست:
1- انتقال از طریق فضاهای داخلی (راه پله)
این راهکار که برای مخازن با ابعاد کوچکتر کاربرد دارد، منوط به امکانسنجی دقیق مسیر انتقال است. پیششرط اساسی در این روش، بزرگتر بودن ابعاد بازشوها (درب ورودی، درب بام) و فضای مانور در راه پلهها و پاگردها نسبت به ابعاد مخزن میباشد. هرگونه محدودیت فیزیکی در این مسیر، اجرای این روش را ناممکن میسازد.
2- انتقال عمودی از نمای ساختمان
این روش استاندارد برای اغلب مخازن، به ویژه نمونههای حجیم، به کار گرفته میشود و نیازمند رعایت دقیق اصول ایمنی و مهندسی است:
- بالابردن مخزن سبک با دست: در این شیوه، مهار کامل و پایدار مخزن با طناب یا تسمههای مقاوم، یک اصل حیاتی است تا از لغزش و سقوط جلوگیری شود. نکته فنی کلیدی، استقرار قرقره یا نقطه اتکای بالابر در ارتفاعی بالاتر از قد مخزن نسبت به لبه بام است. این حاشیه ارتفاعی تضمین میکند که پس از بالا آمدن کامل، مخزن به راحتی و بدون برخورد با جانپناه، به سطح بام منتقل شود.
- بالا بردن مخازن سنگین با جرثقیل: برای مخازن سنگین و بزرگ، استفاده از بالابرهای ساختمانی یا جرثقیل تنها گزینه ایمن و منطقی است. این عملیات نیازمند ارزیابی فضای عملیاتی در اطراف ساختمان و بهکارگیری تجهیزات متناسب با وزن مخزن و ارتفاع ساختمان میباشد.
گذاشتن پمپ آب در پشت بام و اتصالات خروجی
محل گذاشتن پمپ آب در پشت بام باید در نزدیکی خروجی مخزن و در ارتفاعی پایینتر از کف آن باشد تا پمپ همواره به صورت ثقلی تغذیه شده و از هواگیری آن جلوگیری شود. پمپ باید بر روی یک سطح محکم و تراز نصب شده و جهت کاهش لرزش و صدا، از لرزهگیرهای لاستیکی در زیر پایههای آن استفاده گردد.
در مسیر خروجی از مخزن و قبل از ورودی پمپ، نصب یک شیر یک طرفه و یک صافی ضروری است. شیر یکطرفه از بازگشت آب پمپاژ شده به داخل مخزن جلوگیری میکند و صافی، مانع از ورود ذرات احتمالی به داخل پمپ و آسیب دیدن پروانههای آن میشود. پس از پمپ، ست کنترل یا کلید اتوماتیک دیجیتال نصب میگردد که وظیفه فرمان دادن به پمپ برای روشن و خاموش شدن بر اساس فشار شبکه را بر عهده دارد. خروجی این مجموعه به لوله اصلی توزیع آب ساختمان متصل میشود.
